Leerstijlen vs leerfasen

Er zijn trainers die beweren dat het goed is om in te spelen op de leerstijlen van de deelnemers. Anderen spreken weer over leerfasen. Maar wat is nu eigenlijk het verschil tussen beide en waar heb je het meeste aan?

David A. Kolb (1976) beschrijft zijn ideeën over leren in het artikel ‘Management and the learning process’. Hier heeft hij het als eerste over de verschillende dimensies in het leerproces, ook wel de leerfasen genoemd. Wanneer alle fasen van dit leerproces worden doorlopen wordt volgens Kolb het hoogste leerrendement behaald. Kolb spreekt over de volgende fasen in de leercyclus:

• Ervaring opdoen; concreet ervaren
• Denken over de ervaring; waarnemen en reflecteren
• Ervaring uitwisselen en vergelijken; abstracte begripsvorming
• Nieuwe inzichten uitproberen in de praktijk; experimenteren

Al snel bleek dat iedereen een bepaalde voorkeur heeft binnen deze cyclus. Zo houden sommige mensen meer van de abstracte begripsvorming en voelen anderen zich beter bij het concreet ervaren. Deze voorkeur in leerfase noemde hij de leerstijl. Dus heeft jouw voorkeur de fasen concreet ervaren en reflectief observeren, dan past de leerstijl ‘dromer’ het best bij je. Hieronder zie je de koppeling tussen de leerfasen en de leerstijlen.

Hoe mooi zou het zijn om in je training in te spelen op de leerstijlen van je deelnemers? Iedereen kan dan leren op de manier die het beste bij hem/haar past. Het werkt motivatieverhogend en je zou zeggen dat je daardoor hoge leerresultaten behaald.
Toch gaat bij mij direct een belletje rinkelen wanneer het gaat om deze leerstijlen. Want daar gaat het vaak mis.

Als iemand een bepaalde leerstijl heeft, dus een voorkeur van een of twee leerfasen in de leercyclus, wil dat niet zeggen dat dat de enige leerfase is die doorlopen moet worden. Zo kunnen deelnemers van trainingen erg passief zijn en direct aangeven welk etiket ze op zich hebben: “Ik ben een doener dus laat mij maar geen boeken lezen”. Vaak is het ook nog eens zo dat de werkelijke leerstijl van die personen anders is dan zij zeggen of dat ze zich niet bewust zijn van de eigen leerstijl. De reden hiervan kan zijn dat een leerstijlentest niet goed genoeg zijn. Zo wordt de leerstijl gezocht door het stellen van vragen in een bepaalde context maar staat de leerstijl daar los van. Ik kan persoonlijk wel leren uit boeken waarvan het onderwerp me interesseert maar leer ik voornamelijk door te doen. Op deze context afhankelijkheid zijn testen vaak niet ingesteld.

Als ik nadenk over de leerstijlen en hoe je hier in de praktijk op moet inspelen, zie ik ook een praktische moeilijkheid. Wanneer ik een training ga geven, weet ik van te voren namelijk niet wat de voorkeursleerstijlen zijn van mijn deelnemers. Hoe is het dan mogelijk om daar zoveel mogelijk op aan te sluiten? Vaak zie je wel dat de trainer goed aansluit op een bepaalde voorkeursleerstijl van deelnemers wanneer deze leerstijl hetzelfde is als die van de trainer.

Mijn tip aan alle trainers is daarom ook: maak de leercyclus rond, zorg dat je alle leerfasen een keer passeert en richt je niet teveel op de leerstijlen. Wanneer een bepaalde fase een voorkeur heeft, wil dit namelijk niet zeggen dat er in de andere fases niets geleerd wordt.

Bronnen:
http://www.icm.nl/extra/voorkom-passiviteit-gebruik-leerfasen-in-plaats-van-leerstijlen/
http://www.persoonlijke-leerstijl.com/leerstijlen-van-kolb.html
https://sites.google.com/site/jaapwilmink/1e-leerjaar/module-test/profesioneel/2-leerfasen-kolb
http://s01.qind.nl/userfiles/271/File/Kolb%20leerstijlen%20en%20werkvormen%20.pdf
http://clu.nl/wp-content/uploads/2014/05/Artikel_september.pdf
http://portal.ou.nl/documents/19469211/19469243/VTTA+-+De+onzin+van+leerstijlen+-+april+2013.pdf